Zawory zwrotne są elementami armatury stosowanymi w instalacjach i rurociągach różnorodnych mediów roboczych, ciekłych i gazowych (sprężone powietrze, ciecze hydrauliczne, woda itp.). Są elementem instalacji pneumatycznych, hydraulicznych, grzewczych, wodociągowych, energetycznych i przemysłowych. Należą do grupy elementów sterujących kierunkiem przepływu czynnika roboczego. Ich zadaniem jest samoczynne otwieranie przepływu medium roboczego w jednym kierunku i zamykanie tego przepływu w kierunku przeciwnym (zwykle przy pomocy sprężyny lub różnicy ciśnień). Przypada im najczęściej rola zabezpieczania instalacji, przewodów i rurociągów przed cofaniem się medium roboczego. Nazywane są zaworami jednokierunkowymi. Wykorzystywane są także w pneumatycznych układach logicznych. W zaworach zwrotnych występują przyłącza wtykowe, gwintowane lub do klejenia, umożliwiające ich montaż w różnych typach instalacji. Podstawowymi tworzywami konstrukcyjnymi oferowanych zaworów zwrotnych są: mosiądz, stal, stale nierdzewne i tworzywa sztuczne. Jako mechanizm odcinający stosuje się kule, grzybki, dyski, które przepływ wsteczny blokują poprzez sprężynę lub odpowiednio ukształtowany odcinek przepływu cieczy w korpusie zaworu zwrotnego.
Każdy zawór zwrotny posiada ciśnienie otwarcia (lub wielkość różnicy ciśnień), które jest istotne przy jego stosowaniu i doborze do konkretnej aplikacji.
Zawór zwrotny nazywany także zaworem jednokierunkowym otwiera przepływ medium roboczego (np. sprężonego powietrza) tylko w jednym kierunku, zgodnie z oznaczeniem na korpusie. Przepływ w drugim kierunku jest blokowany.
Zawory zwrotne służą najczęściej do zabezpieczenia układu przed cofaniem się czynnika roboczego.
Jednym z najważniejszych parametrów dla zaworów zwrotnych jest ciśnienie otwarcia. Zależy ono od konstrukcji zawory (najczęściej spotykane są zawory ze sprężyną). W przypadku specjalnych zaworów zwrotnych posiadających sprężynę o dużej sile są one wykorzystywane jako zawory progowe.
Zawór zwrotny zastosowany w sprężarce uniemożliwia cofanie się sprężonego powietrza ze zbiornika. Wykorzystuje on wtedy różnice ciśnień wytworzoną przez element dławiący, która otwiera lub zamyka zawór zwrotny. Najczęściej jest to progowa różnica ciśnień, nazywana ciśnieniem otwarcia zaworu zwrotnego.
Zawory zwrotne grawitacyjne zawsze montowane są w pozycji pionowej.
Zawory zwrotne kulowe stosowane są głównie w instalacjach następujących mediów:
Zawory o konstrukcji kulowej mogą być wykonane ze stali nierdzewnej co pozwala na ich stosowanie z mediami agresywnymi oraz o wysokiej temperaturze.
Zawory zwrotne sterowane posiadają dodatkowe przyłącze pozwalające na ich otwarcie (odblokowanie) zewnętrznym sygnałem sterującym. Z tego powodu są zaworami 3-drogowymi. Otwarcie zaworu umożliwia przepływ medium roboczego w dwóch kierunkach.
Zawory zwrotne sterowania najczęściej wykorzystywane są jako elementy zabezpieczające w układach pneumatycznych i hydraulicznych. Stosuje się je dla zabezpieczenia siłownika lub cylindra hydraulicznego przed niekontrolowanym ruchem spowodowanym np. zanikiem ciśnienia lub przerwaniem przewodów zasilających.
![send mail icon.png [32.20 KB]](https://air-com.pl/storage/image/core_files/2020/12/15/d3a36826d89b9f44aec337bc1e20a268/png/aircom/preview/send%20mail%20icon.webp){kind=small}
Raz w miesiącu na Twojej skrzynce e-mail. Garść cennej wiedzy o produktach i rozwiązaniach w pneumatyce. Dzielimy się fachową wiedzą, praktycznymi poradami o komponentach, które sprzedajemy. Całość podana w atrakcyjnej formie. Chcesz wiedzieć, co dostaniesz na swoją skrzynkę e-mail? Zobacz w